نظریه شخصیت اریک برن ( انسان سالم و حالت های والد- بالغ – کودک) :
به نظر اریک برن ، بنیان گذار روش روان درمانی ( تحلیل ارتباط محاوره ای ) ، شخصیت هر انسان از 3 جزء تشکیل شده است:
1_ روان بیرونی یا برون روحی یا من والد
2_ روان نو یا نو روحی یا من بالغ
3_ روان باستانی یا کهنه روحی یا من کودک
در شخصیت در انسان سالمی ، این 3 جزء مرزهای مشخص و نفوذپذیری دارند ولی هیچیک با دیگری تداخل ندارد و 3 بخش شخصیت ، با هم هماهنگ و دمساز است. از نظر اریک برن ، فرد بیمار کسی است که حلتهای من او دچار طرد یا آلودگی شده باشد یا محاورات متقاطعی با دیگران داشته باشد.
حالت من کودک :
تاثیرات کودک از والدین ، در من کودک ثبت می شود. ثبت اطلاعات مثبت زیادی مثل خلاقیت ، کنجکاوی ، علاقه به دانستن ، و اصرار به تجربه کردن ، و احساس کردن از خصوصیات آن است. من کودک از بدو تولد تا 5 سالگی در فرد شکل می گیرد ؛ یک درک احساسی از زندگی است. این حالت غیرمنطقی است در واقع ، ثبت و ضبط وقایع داخلی و مفهوم احساسی زندگی ، از کارهای من کودک است.
بعضی از حرکات در افراد نشان دهنده من کودک در آنها است : رفتارهایی مثل " گریستن " گازگرفتن لبها " بدخلقی " جبغ زدن " بست چشم ها " شانه بالا انداختن " انگشت جویدن " و همچنین بیان کلماتی چون : " حدس می زنم " اهمیت نمی دهم " ای کاش " وقتی بزرگ شدم " بهتر – بهترین "
حالت من والد :
حلت من والد ، مبین رفتارها و تعامل های کامل والدین با یکدیگر است چرا که با منعکس شدن رفتار والدین در شخصیت کودک در همان 5 سال اولیه زندگی ؛ شکل می گیرد. کودک تمام قوانین ، مقررات و نصیحت هایی را که شنیده یا دیده است در قسمت من والد شخصیت خود ثبت و ضبط می کند. وظیفه آن ، به حالت خودکار درآوردن پاسخ های زیادی است که فرد می دهد. با این کار از اتلاف انرژی و وقت جلوگیری می شود. من والد ، قضاوت کننده و تقلیدگر است و شامل مجموعه ای انبوه از وقایع خارجی ضبط شده و تحمیلی ، و غیرقابل سوال است.
حالت من بالغ :
بر مفاهیم تفکری زندگی که ناشی از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است، تکیه دارد. وظیفه اصلی آن ، بررسی و اعتبار یابی آنها ، تغییر دادن آنها یا بااعتبار دانستن آنها و آماده کردن آن اطلاعات برای آینده است.
من بالغ اطلاعات خود را از " من والد و من کودک " می گیرد. به گفته دکتر اریک برن ( روانشناس و روانپزشک بزرک قرن ) ؛ این قسمت شخصیت آدمی از 10 ماهگی کودک شروع به رشد و فعالیت می کند و وجود من بالغ ، برای بقاء ضروری است ؛ زیرا فعالیتهای من کودک و بالغ را منظم می سازد و بروز احساسات را به طریق مناسبی تحت کنترل قرار می دهد.
اختلالات ناشی از من های درونی :
1_ طرد شدگی :
وضعیتی است که فرد در یکی از حالت های " من " ثبت شده باشد و 2 حالت دیگر من را قبول نداشته باشد. از نظر روانشناسی انسان هایی که فقط عقلانی ، یا احساسی و لوده ؛ یا آدمهایی که همیشه بالغ هستند ؛ همه وضعیت هایی ناسالم و بیمارگونه اند. این وضعیت ها باعث بروز اختلالاتی در تعاملات اجتماعی آنها می شود.
2_ آلودگی :
وضعیت دیگری است که به علت سست بودن مرزهای من بالغ ؛ یکی از حالت های من کودک یا من والد با آن تداخل کند. اگر مضعیت من بالغ با من والد تداخل کند ؛ رفتارهای تعصب آمیز در فرد بروز می کند. و اگر من بالغ با من کودک دچار اختلال شود ؛ رفتارهای توهم آمیز و خیالات باطل بیمارگونه در فرد به وجود می آید که قبلا ذکر شد. ( تصویر پایین »»
با الهام از : نظریه های شخصیت – نوشته : شولتز دوان
تهیه و تنظیم: متین بالاخانی - 19/1/1387